Tasdikli Yevmiye Defterinin Arka Yüzüne
Defter Yazdırılabilir Mi?
Vedat GÖKCE - (SMMM)
Değerli meslektaşlarım ve kıymetli okuyucular;
Malumunuz Haziran ayı bir önceki yılın defter kapanış kayıtlarının yapıldığı ay olunca, defter yazdırmada sıkça karşılaştığımız bir hususu sizlerle paylaşma gereği duydum. Bu yazımda tasdik edilmiş defterlerin yetmemesi halinde arka sahifelerinin kullanılıp kullanılamayacağına değinmek istiyorum.
Günümüz bilgisayar teknolojisinin gelişmesi ile ciltli defterler yerini bilgisayarda yazmaya uygun sahifelere bırakmıştır. Defter tutmak zorunda olan mükellefler, her yıl aralık ayında bir sonraki yılın defterlerini tasdik ettirmekte ve yıl içinde defterlerin bitmesi halinde ek tasdik yapmaktadırlar.
Uygulamada muhasebe kayıtları bilgisayar ortamına yasal süre içinde yapılmakla birlikte, defterlerin yazdırılması genellikle yıl sonlarında ve hatta Kapanış Tasdikinin yapıldığı Haziran ayı içerisinde yapılmaktadır. Bu durumda mükellefleri bir risk beklemektedir. Buradaki temel risk, sürekli form veya A4 formatında tasdik edilmiş yevmiye defterinin, yazdırılması için tasdik ettirilmiş sayfa adedinin yetmemesidir. Bu durum genellikle defter yazdırma aşamasında fark edildiğinden yeni defter tasdik ettirmek de mümkün olamamaktadır.
Bu durumda mükellefler; çare olarak, bir yüzü tasdikli ve basılı sayfaların, arka yüzüne çıktı almaktadırlar.
Burada karşımıza çıkan en önemli sorun, sayfanın arka yüzüne bastırılan kayıtların geçerli olup olmayacağıdır.
Acaba böyle bir durumda usulünce tutulmamış bir defterden söz edilerek, cezai yaptırım uygulanabilir mi? Örneğin arka sahifelere isabet eden kısma ait KDV İndirimlerinin ret edilerek cezalı tarhiyat yapılması mümkün müdür?
Bu konuda İdari ve Yargı bakımından görüşlere değinerek, konuya ilişkin görüşlerimi sizlerin yorumlarına ve takdirlerine bırakmak istiyorum.
İdarenin Görüşü;
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü, 02.11.2003 gün ve 50774 sayılı Özelgesinde görüşünü, "Yevmiye Defterine yapılan kayıtların tasdikli Defter-i Kebire süresinde ve usulüne uygun kaydedilmesi şartıyla, Yevmiye Defterinin arka sayfalarında yer alan kayıtlara dayalı KDV indirimlerinin kabulünün mümkün olduğu" şeklinde açıklamıştır.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü, defter basımının sayfanın arka yüzüne yanlışlıkla yapıldığı bir olayda Sosyal Sigortalar Kurumu Teftiş Kurulu Başkanlığı'nın, "Bilgisayar aracılığı ile yazılımı yapılan defterlerin bilgisayardan dökümünün alınması sırasında, yazılımın noter onayı içeren sayfa yüzüne değil onaysız sayfa yüzüne gerçekleştirilmesi ve onaylı olan sayfaların döküm yapılan sayfaların arka yüzünde boş olarak yer alması halinde, işyeri kayıtlarının geçersiz sayılıp sayılmayacağı konusunda tereddüde düşüldüğü" şeklindeki sorusu üzerine, 12.5.1998 tarih ve 17573 sayılı yazısı ile "müteharrik yaprakların her sayfasının teker teker tasdik makamının resmi mührü ile mühürlü olması, sayfaların sıra numarası ile teselsül etmesi ve bu yaprakların sırasının bozulmaması suretiyle defterlerin kullanılması gerekmektedir. Bahsi geçen mükelleflerin müteharrik yaprakları sıra numarası izliyor ve kayıtları usulüne uygun yapılmış ise noter tasdiklerinin kayıtların
yapıldığı sayfanın arka yüzünde bulunmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır"
şeklinde görüş bildirmiştir.
Yargının Görüşü;
Ankara 13. Sulh Ceza Mahkemesi, SSK tarafından ibraz olunan defterlerin usule aykırı olduğu gerekçesi ile kesilen idari para cezası aleyhine açılan bir davada, "defterlerin tasdikinin
belgeye resmiyet ve geçerlilik sağlayan ve ileride değiştirilmesini önleme gayesine yönelik bir
işlem olduğu, arkalı önlü bir bütün olan sayfanın sadece ön yüzünün tasdikli olmasının, o sayfanın arka yüzündeki kayıtların geçersizliği için gerekçe olmayacağı" gerekçesi ile cezanın iptaline karar vermiştir.
Danıştay 7. Dairesi'nin aynı yöndeki bir başka bozma kararına karşı Denizli Vergi Mahkemesi'nce verilen bir ısrar kararının temyizi dolayısıyla konuyu değerlendiren Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu E. 2005/110 K.2005/177 sayı ve 17.6.2005 tarihli kararında “müteharrik yapraklı yevmiye defterinin tasdiksiz arka sayfalarına yapılan kayıtlarda gösterilen KDV indirimin, tasdikli olan diğer defterlerle karşılaştırma yapılmaksızın kabul edilmemesinde hukuka uygunluk bulunmadığı” sonucuna varmıştır.
Kanaatimce gerek İdari, gerekse adli yarının görüşleri dikkate alındığında tasdik edilmiş yevmiye defterlerin yazdırma aşamasında sahifelerinin yetmemesi halinde arka yüzlerinin kullanılması halinde bu durumun mükellefin aleyhine yorumlanarak arka sahifelere isabet eden kısma ait KDV İndirimlerinin ret edilerek cezalı tarhiyat yapılması hukuka uygun değildir.
Aynı zamanda hükümlerin konuluşundaki maksadın ve amacın da göz önünde bulundurulması gerekir. Tasdik yükümlülüğünün getirilmesindeki amaç, sayfanın değiştirilmesini önlemektir. Bu amaç, sayfanın bir yüzünün tasdiki ile gerçekleşmektedir.
VUK'nda defter yaprağının sadece bir yüzünün kullanılabileceğine ilişkin veya arka yüzün kullanımının yasaklandığına dair bir hüküm yoktur. Kanunun 225/b maddesi, sayfanın değil, yaprağın tasdikini istemektedir.
Bu nedenle konunun uygulamada, İdari ve Adli görüşlere uygun bir biçimde yorumlanması ve bu durumun mükellef aleyhine yorumlanmaması daha adil bir yaklaşım olacaktır. (23.06.2022)