Devlete ödenen vergiler, “vatandaşa yol su ve elektrik olarak geri dönecek” slo­ganı, idare tarafından yıllarca dile getirildi. Ancak günümüzde birçok hizmette olduğu gibi yol, su ve elektriğin bedeli vatandaştan alınıyor.

Maliyenin, artık daha gerçekçi yeni bir slogan bulması gerekiyor. Vergiler, dev­letlerin ana gelir kaynaklarından biri olduğu gibi ülkemizde de bu durum farklı değil. Ana­yasamızın 73’üncü maddesine göre; “herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, malî gü­cüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür.

Ver­gi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, ma­liye politikasının sosyal amacıdır. Vergi, re­sim, harç ve benzeri malî yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırı­lır” denilmektedir. Burada hiçbir sorun yok, belki de Anayasamızın en iyi düzenlenmiş maddelerinden biridir. Sorun, uygulamada ve tarafların beklentilerindedir. Vergiyi; as­lında her vatandaşın ödediği, ancak asıl ek­sikliğin, vatandaşın ödenen verginin hesa­bını sorma noktasındaki sıkıntıda olduğunu görmemiz ve anlatabilmemiz gerekiyor.

Kayıt dışılığın, toplumsal bir mesele oldu­ğunu ve bu konuda zihniyet değişimi yarat­manın önemli olduğunu anlatmak gerekiyor. Toplumun büyük kısmının takip ettiği sos­yal medya ve televizyonlarda konuyu işle­yerek topluma vergi bilincinin ulaştırılma­sı gerekiyor.

Bir okurdan aldığım e-posta­da; “Yıllarca bize, ödenecek verginin yol su ve elektrik olarak geri döneceği söylenmişti. Ancak yıllardır yollar ücretli, su ve elektrik ücretli, o halde vatandaştan alınan bu vergi­lerin nerelere harcandığı konusunda vatan­daşın da bilgi alma hakkı olmalı” demişti. Bu yorum ve beklenti, toplumda çok yaygın kar­şılaştığımız vatandaşın haklı bir tepkisidir.

Artık; bozuk taşlı çamurlu yollar yok, dub­le otobanlar var. Çeşmelerinden suyunu iç­tiğimiz mahalle çeşmeleri yok, köylerdeki evlerde bile şebeke suları var. Doğal enerji ve gaz lambaları yok, modern enerji sistem­leri var. Dolayısıyla tüm bu gelişmelerin ve hizmetlerinde de bir maliyeti var.

Ancak eskiden her şeyde vergi yoktu. Oysa şimdi, soluduğumuz hava hariç tükettiğimiz her şeyde bir vergi var. KDV, ÖTV, ÖİV, MTV, EV, GV, KV… Bu harfler bize çok şey anlatı­yor. Harcadığımız her şeyden, kazandığımız gelirden, yediğimiz ekmekten, içtiğimiz su­dan giydiğimiz elbiseden kesilen vergileri ifade ediyor. Yıllar önce çevre temizlik ver­gisi konulduğunda, rahmetli Şükrü Kızılot Hoca demişti ki, “İleride hava temizlik ver­gisi de gelirse hiç şaşırmayın…”

Dünyadaki globalleşme ve gelişmelere pa­ralel, modern ve adil vergi sistemlerini uy­gulayan ülkelerin daha az sorun yaşadığı gö­rülüyor. Ülkemizde, birçok vergi kanunun­da günün koşullarına uygun değişikliklerin yapılarak, pratikte vergi bilinci seviyesinin artırılması ile vergi tahsilatı ‘vergi barışla­rı’ gibi aflara gerek kalmadan sağlanmalıdır.

Ülkemizin çok önemli problemlerinden biri de vergidir. Vergi mükelleflerinin bir kısmı vergiden kaçınma veya kaçırma eği­limindedir. Bunun birçok nedeni var, ancak üç önemli neden ise çok yaygındır.

Ödenen vergilerin amacına uygun kulla­nılmadığı, kamuda israfın önüne geçileme­diği,

Vergide adaletin henüz tesis edilmediği, vergi aflarının gündemden düşmediği,

Gelir üzerinden alınan vergiler yerine harcama üzerinden alınan vergilere ağırlık verildiği.

Geldiğimiz noktada, ülkemizde başta yol, su ve elektrik olmak üzere birçok mal veya hizmetin vatandaşa sunulması özelleştiril­miş ve ücretli durumdadır. Hal böyle iken, bu hizmetlerden ilave vergi bile alınması düşündürücüdür. Kaldı ki, vatandaş ödediği vergilerin karşılığı olarak bazı hizmetlerin karşılıksız olmasını beklemekte.

Modern ve kalkınmış devletlerin yapması gereken de budur. Vergi, genelde sevilen bir konu değil. Ancak önemli gelir kaynakları olmayan ül­kelerin ayakta kalabilmesi, gelişmesi ve bü­yümesi için olmazsa olmaz bir uygulamadır. Ülkemizde, nüfusun yüksek çoğunluğu ül­kesini ve devletini seviyor, ancak vergi öde­meyi sevmiyorsa bu durum oldukça düşün­dürücüdür. Vatandaş cephesinden, toplanan vergilerin yerinde kullanılmadığı kaygısı ise devam ediyor.(Dünya)