Kadın Çalışanların Kreş Hakkı
Gülüzar Özev - SMMM
Kadın Muhasebeciler Derneği Başkanı
Çalışan veya çalışmayı düşünen annelerin en büyük derdi, işe giderken çocuğumu kime bırakacağım nereye bırakacağım ve cebimden kaç para çıkacak?
Kreşe ödeyeceğim para ile çalışırsam alacağım ücret arasında ne kadar fark olacak? Dudak uçuklatan büyük teknolojik gelişmeler sıra sosyal ve ekonomik sorunlara geldi mi ne yazık ki hiçbir çözüm üretmemektedir.
Öteden beri kanunen 150 ve daha fazla kadın işçi çalıştıran işyerlerinde kreş açma zorunluluğu var. Kreşi kendi açmasa bile işyerine yakın var olan kreşten hizmet alabilir.
23 Mart 2018 tarihli 7103 sayılı Kanun’la bu kreşler için işverenlere yönelik bir kolaylık getiriliyor.
Deniyor ki; “Ey 150 kadından fazla işçi çalıştıran patron, sen çok yıpranma, ekonomik kriz, aşırı fiyat artışı malum. Ben sana asgari brüt ücretin yarısını vereyim. Ama bu parayı kadın işçinin gittiği kreşe vereceğim. Sana veya işçiye değil”.
Bu kanuna göre; asgari brüt ücretin (net değil) 2023 için 10.008 lira olduğunu düşündüğümüzde 5.004 lira destek verildiğini söyleyebiliriz.
Burada dikkat edilecek husus, iş yerinde çalışan kadın sayısının 150 olmasıdır. (Bu hesaplama yapılırken velayeti erkekte olan veya eşi vefat etmiş erkek çalışan da dikkate alınıyor)
Bir diğer husus iş sözleşmesinde kreş yardımı zorunluluğu maddesinin bulunması gerekliliğidir.
İŞKUR tarafından proje kapsamındaki destekler için eğitim gören kadınlar kurs gördüğü süre boyunca kreş desteği alıyor. İşkur tarafından verilen parasal destek rakamı zaman zaman değişikliğe uğruyor. Bu anlamda sabit bir rakam vermek mümkün değil. Verilen bu yardım anneye değil çocuğun bulunduğu kreşe veriliyor. Bunun için kurs gören anne internet üzerinde başvuru yapmak zorunda. Yani yardım almak için annenin kendisinin başvurması gerekiyor.
İşveren tarafından çalışanlarına kreş yardımı yapılırken dikkat edilmesi hususlar ise şöyle:
• Yapılan kreş yardımı tutarının doğrudan hizmet satın alınan kreş veya gündüz bakımevine yapılıyor.
• Yapılan kreş yardımı tutarının çalışanın ücret bordrosunda gösteriliyor,
• Kreş yardımının personele nakdi olarak yapılmıyor.
• Yapılan bu ödemlerin işveren açısından hiçbir SGK ödemesi yok, vergi ödemesi yok.
Bütün bu açıklamalara bakarak şunu söyleyebiliriz ki kadın işçiye bir kolaylık gibi hazırlanan kanun maddesi aslında tamamen işverene yapılıyor. Çünkü öteden beri zaten 150 kadın işçi çalıştıran işverenler kreş hizmeti vermek zorunda. E şimdi biz bu 150 sayısını değiştirmeyelim ama patrona destek verelim havasındalar. Onun yerine 100 kadın, ya da 50 kadın deselerdi emekçiler için daha anlamlı olurdu. Daha çok çalışan kadın kreş hakkından yararlanırdı. Bu durum pandemi zamanında işçi maaşlarında devletin verdiği desteği hatırlatıyor. Orada da işverene dendi ki; sen işçi çıkarma, sigorta primin de ödeme, ben maaşını vereceğim. O süre boyunca işçinin sigorta primi ödenmediği için, esas mağdur olan çalışan oldu.
Sonuç ; Aileye çocuk girdiğinde ailenin giderleri de artmaktadır. Hatta kadının çocuğuna bakmak için işinden ayrılması halinde bir de gelirleri de azalmaktadır. Madem ki toplumun geleceği için çocuğa ihtiyacımız var o zaman, 150 kadın çalışan sayısı demek küçük ölçekli işyerlerinde bu imkandan çalışanların yararlanamaması demek, enflasyonun soluğunu her an ensemizde hissettiğimiz bu günlerde kanundaki 150 çalışan kadın sayısının düşürülmesi zorunlu duruma gelmiştir.
Kaynakça;
• Sosyal Güvenlik Kurumunun 12/10/2018 tarih 13565450 sayılı Genel Yazısı.
• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu.
• 303 Seri Numaralı Gelir Vergisi Tebliği.
• Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları Ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik.
• 28/09/2018 tarih E.20705 Sayılı Özelge