Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Kasım 2023 İşgücü İstatistikleri’ni açıkladı. Açıklanan mevsim etkisinden arındırılmış temel işgücü göstergeleri, 15+ yaş, Kasım 2023 aşağıdaki tablodaki gibidir.

Yukarıdaki tablodan çıkan sonuçları kısaca özetlemek istiyorum.

- Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2023 yılı Kasım ayında, bir önceki aya göre 115 bin kişi artarak 3 milyon 116 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0.4 puan artarak %9.0 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde %7.5 iken, kadınlarda %11.8 olarak tahmin edildi.

- İstihdam edilenlerin sayısı 2023 yılı Kasım ayında, bir önceki aya göre 236 bin kişi azalarak 31 milyon 611 bin kişi ve istihdam oranı ise 0.4 puan azalarak %48.2 oldu. Bu oran erkeklerde %65.4 iken, kadınlarda %31.3 olarak gerçekleşti.

- İşgücü 2023 yılı Kasım ayında, bir önceki aya göre 122 bin kişi azalarak 34 milyon 726 bin kişi ve işgücüne katılma oranı ise 0.2 puan azalarak %52.9 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde %70.7 iken, kadınlarda %35.5 oldu.

- 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0.3 puan artarak %16.5 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde %14.2, kadınlarda ise %20.7 olarak tahmin edildi.

TÜİK, Mart 2021’den başlayarak Hanehalkı İşgücü Araştırması kapsamında işsizlik tanımında önemli bir revizyona gitmişti. Yeni işsizlik tanımı; referans döneminde istihdamda olmayan kişilerden iş bulmak için son 4 hafta içinde aktif bir iş arama kanalını kullanarak iş arayan veya iş bulmuş olduğu için iş aramayan ve 3 ay içerisinde işe başlayacak kişileri kapsayacak şekle dönüştürülmüştü. Böylece işsizlik için iş arama kanalları değiştirilerek, aktif iş arama kanallarına başvuru koşulları getirilmişti.

Yukarıda yer alan işsizlik tanımı değişikliği; TÜİK’e işgücüne dahil olmayanların sayısını artırarak, işsizlik rakamlarını belli bir bantta tutma imkanı verdi.

Türkiye’nin nüfusu 86 milyon. Ülkemizde, 15 ve daha yukarı yaşta çalışabilir nüfus 65 milyon 637 bin kişi. İşgücüne dahil olmayanlar 30 milyon 911 bin kişi, işgücümüz 34 milyon 726 bin kişi kayıtlı ve kayıtsız istihdam edilenler (25 milyon kayıtlı, 6,7 milyon kişi kayıtdışı çalışıyor) ve işsiz sayımız 3 milyon 116 bin kişi. Yani ülkede nüfusun üçte biri çalışıyor, üçte ikilik nüfusa bakıyor. Çalışabilir nüfusun yarısından azına istihdam olanağı sağlayabiliyoruz. Geniş tanımlı işsizlik oranımız %22.7’ye yükseldi. Gerçek işsiz sayımız 3 milyon 116 bin değil, 8 milyonun üzerinde. İşkur verilerine göre; işsiz sayısı 2.4 milyon ve bu sayının dörtte biri üniversite mezunu. Ülkemizde son bir yıldır, nüfus artışına ve geçmiş gerçekleşmelere bakıldığında; 1 milyon kişi artması gereken istihdam yerinde saydı. Önümüzde sadece düz bir çizgi var.

Eylül 2023’te %9.1 ve Ekim 2023’te %8.5 olan işsizlik oranı ne oldu da Kasım 2023’te %9’a çıktı. Bunun en önemli nedenlerinden biri son 5 aydır düşen sanayi üretimi, tekstil sektöründe yaşanan sipariş kayıpları ve şirket iflasları. Bu sonuçta, asgari ücrete yapılan %49 zammın hiçbir etkisi yok.

Uygulanan para politikası nedeniyle; krediye erişimi daha da zorlaşan ve toplam şirketlerin %13’üne ulaşan (IMF Zombi Şirket Raporu, Haziran 2023) zombi şirketlerin iflasları nedeniyle buralarda çalışanlar işsiz kalacak. Büyük bir konkordato dalgası tekrar başladı. Bu şirketler ve bu şirketler ile iş yapan şirketlerde çalışanların bir kısmı da işsiz kalacak. Tekstil sektörü başta olmak üzere Avrupa Birliği ülkelerine ihracat yapan şirketler, bu ülkelerde yaşanan durgunluk nedeniyle verilmeyen ve iptal edilen siparişler nedeniyle çalışanları ile birlikte bu durumdan ciddi etkileniyor ve etkilenmeye devam edecek.

Gelelim özellikle hizmet sektöründe yaşanacak işsizlik dalgasına. Asgari ücret rakamında yapılan %49’luk artışın etkisi, önümüzdeki aydan itibaren işten çıkarmalar ve kayıt dışı istihdamın artışı ile kendisini gösterecek. On üç milyon sığınmacıya ev sahipliği yapan bizim gibi ülkelerde, işsizlik artışı ile beraber yabancı düşmanlığı zirve yapacaktır. İşsizlik ve enflasyon; hırsızlık, gasp ve ekonomik suçları artıran bir etki yaratacaktır. Yılda 2.5 milyon istihdam hedefi koyup, 100.000 kişi bile istihdam yaratamayanların “her işyeri bir işçi alsa, işçilik biter” gibi dahiyane çözümlerden vazgeçip, işsizlik gerçeğini ciddiye alma zamanları geldi de geçiyor.(Sözcü)