VERGİ POLEMİKLERİ
Fatura aldığınız şirkete sahte belgeci teşhisi konulduysa ne yapılacak?
Zeki GÜNDÜZ
zeki.gunduz@dunya.com
Değerli okurlar, sahte belge konusu ne yazık ki halen çok yaygın bir şekilde baş ağrıtmaya devam ediyor. Mükellefler konuya, “Fatura aldım, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi de var, ödemelerin hepsi banka kanalıyla yapıldı, dolayısıyla bir sorunumuz yok.” şeklinde yaklaşıyorlar.
Ne yazık ki normalde yetmesi gereken bu belgeler sadece olmazsa olmaz (başlangıç) noktasını oluşturuyor ama yeterli değil.
Zincirleme incelemelerde teşhis sizden önce konulmuş oluyor
Çoğu zaman, işin size sıçraması size mal tedarik eden bir firmada yapılan bir vergi incelemesi ile oluyor. Bu incelemede tedarikçinin alım faturalarının sorunlu olması nedeniyle, tedarikçiniz sahte fatura düzenleyicisi olarak kabul edilerek rapor düzenlenmişse, o tedarikçiden mal alan, satan tüm şirketler sahte belge kullanan olarak incelemeye alınıyor. Tedarikçi incelemelerinde tedarikçinin “alım belgeleri sahte ise satış belgeleri de sahtedir” şeklinde bir akıl yürütülebiliyor.
Bu mantıkla, incelenen şirketten mal veya hizmet alanların gerçekten o şirketten mal veya hizmet alıp almadığı hususları etraflıca değerlendirilmeden, sahte belge düzenlediği sonucuna varılan şirketten fatura alan tüm şirketler sahte belge kullanıcısı olarak yaftalanıyor.
İnceleme sırasında çoğu zaman sadece o (sahte belge düzenleyicisi teşhisi konmuş)tedarikçiden almış olduğunuz belgeler kayıtlarınızda var mı yok mu ona bakılıyor. Sizin açıklamalarınız, inceleme elemanları gözünde sadece sizin o belgeleri bilerek kullanıp kullanmadığınızı anlamak, dolayısıyla savcılığa suç duyurusunda bulunup bulunmamaya karar vermek için önem taşıyor.
Giderek bir kehanetin kendini doğrulaması gibi, çok sayıda incelemenin varlığı, fatura alan şirketlerin kayıtlarında bu faturaların var olması, başlı başına başlangıçtaki tespiti doğrulama gibi muamele görüyor.
Nasıl savunacağız?
Aşağıda, bu tür sorunların, inceleme aşamasında olmasa da yargılama aşamasında savuşturulmasında işe yaradığını tecrübe ettiğim belge ve açıklamaları listelemeye çalıştım.
1 Sipariş sürecine ilişkin e postalar dahil tüm yazışmalar çıkarılmalı.
2 Mal veya hizmet ihale ile(veya birden fazla şirketten teklif alınarak) temin edilmişse ihale sürecine ilişkin her türlü yazışmalar bir araya getirilmeli.
3. Satın alınan malın kalite kontrol/kabul süreci çalışmalarına ilişkin her türlü belge ve yazışma bir araya getirilmeli.
4. Tedarikçi kabul aşaması yazışma ve belgeleri.
a-Şirketin ortakları,
b-Vergi levhası,
c-muhtasar beyanı,
ç. Varsa vergi dairesinin yaptığı yoklama fişlerinin bir örneği,
d.Araç listesi, üretim, depolama kapasitesini ortaya koyan belgeler.
e.Tedarikçi avukatından alınmış yazı.
f.Tedarikçi YMM’sinden alınmış bir yazı.
g.Tedarikçinin muhasebecisinden alınmış bir yazı.
h.Tedarikçinin bankacısından alınmış bir yazı.
ı.Organize sanayi bölgesi vb bir yerde ise bölge yönetiminden alınmış yazı.
i.Ticaret odası, sanayi odası, mesleki teşekkül, oda veya birlikten alınmış yazı, ruhsat ve izinler.
j.Web sitesi, e posta adresleri, cep telefonları.
k.Şirkete ve iş yapma kapasitesine dönük görseller.
m.Kapasite raporu, teşvik belgesi vb belge ve raporlar.
n.Kalite standardı vb belgeleri.
o. Ruhsat, izin vb belgeler.
Kdv beyan tahakkuk/ ödeme makbuz örnekleri,
ö. Kira kontratı örneği,
p.Şirketin çalışan sayısı
5 Taşıma belgesi. Taşıyan aracın plakası. Ruhsat fotokopisi. Taşıyan şoförün ehliyet fotokopisi. Malı teslim alan ve veya edenin isim ve imzaları.
6 Kantar fişleri.
7 Depo/ mal teslim makbuzu/tutanağı.
8 Reddedilen, iade edilen ürünlere ilişkin belgeler. İade, iskonto, prim faturaları.
9 Satıcının sorumluluğunda olan bir kısım tamir, bakım vb. işler.
10 YMM’nizin satıcı şirketle yaptığı tutanaklar.
11 Güvenlik kamera kayıtları, fotoğraf, video vb. görseller.
Sahte belge kullanma suçu izaha davet kapsamında belli bir tutara kadar sürekli af kapsamında bulunuyor
Vergi Usul Kanunu’nun 370. maddesine göre, “Sahte veya muhteviyatı itibari ile yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarı, bir takvim (2025) yılında 700.000 TL’yi geçmeyen veya bu tutarı geçse bile ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşmayan mükelleflere ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilebilir.”
Bu düzenlemenin anlamı; doğrudan vergi incelemesi yerine mükellefe izaha davet yazısı gönderilirse, mükellef te süresinde (30 gün içinde)düzeltme yapar eksik ödenen vergileri beyan eder faiziyle öderse, mükellef hakkında 18 aydan beş seneye kadar ceza verilebilecek suç duyurusunda bulunulmadığı (suç örtülü bir şekilde affedildiği) gibi, vergi ziyaı cezası da verginin üç katı yerine verginin %20’si nispetinde uygulanıyor.
Sahte belge kullanıp izaha davet edilmeyenler daha fazla ceza alıyor
Şayet aynı mükellef doğrudan vergi incelemesine alınırsa, vergi ziyaı cezası verginin üç katı uygulanıyor. Ayrıca mükellef hakkında suç duyurusunda bulunulabiliyor.
VUK ‘ un 359. maddesine göre, bu suçlar 18 aydan beş yıla kadar ceza ile yargılanır. Ayrıca, birden fazla yıl işlenirse TCK’nın 43. maddesine göre ceza artırımlı uygulanır. Ortada tarhedilen bir vergi ve vergi ziyaı yoksa verilecek ceza yarı oranında indirilir. Dava açılmadan (soruşturma aşamasında)verginin tamamını faiziyle, cezaların da yarısı ödenirse ceza yarı oranında indirilir. Kovuşturma aşamasında hüküm verilinceye kadar ödenirse 1/3 oranında indirilir.
VUK un 359 ve 370. maddeleri birlikte değerlendirildiğinde bir garabet bulunmaktadır.
İzaha davet üzerine (2025 için 700.000 TL veya alımların %5 ini geçmeyen tutarda) sahte belge kullandığını kabul eden mükellef hem az vergi ziyaı cezası ödeyerek kurtulmakta hem de ceza mahkemesinde hiç yargılanmamaktadır. Öte yandan bir vergi kaybına yol açmasa bile izaha davet edilmeyen mükellef cezada ancak yarı oranda indirim alabilmektedir.