7440 sayılı Yapılandırma Kanunu ile, kapsama giren borçlar için borçlulara inanılmaz fırsatlar sunuluyor. Gerçekten bu fırsatlar kaçırılacak gibi de değil? Öyle düzenlemeler var ki, sanki piyango gibi! Bize göre, kapsama giren hemen herkesin başvuru süresini kaçırmadan bu düzenlemelerden yararlanmasında fayda var.

7440 sayılı Kanunda yer alan bu önemli düzenleme, yasal süresinde emlak vergisi bildirimini vermeyenlerle ilgili.  

31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilmesi gerektiği halde, 12 Mart 2023 tarihine kadar emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu hâlde vergisi eksik tahakkuk eden mükellefler de yapılandırma kapsamına alındı (7440 sayılı Kanun, Mad. 4/10-b). Mükellefler emlak vergisi bildirimlerini gecikmeli de olsa Kanunda belirtilen başvuru süresi içerisinde vererek, bu düzenlemeden yararlanabilecek.

Bu çok ama çok önemli bir düzenleme.

Emlak vergisi mükellef sayısı itibariyle en geniş kapsamlı vergilerden birisi. Bina, arsa ve arazi üzerinden alınan ve belediyelerce tarh, tahakkuk ve tahsil edilen bir vergi. Vergi gelirleri içinde oransal payı düşük olsa da, belediyelerin vergi gelirleri içinde önemli bir paya sahip. Yani, belediyeler açısından oldukça önemli! Sadece belediyeler açısından değil, vatandaşlarımız yönünden de son derece önemli. Kanunda sayılan istisna ve muafiyetler hariç taşınmaz sahibi olan hemen herkesin ödemek zorunda olduğu bir vergi.

Gelir İdaresi Başkanlığı, faal vergi mükelleflerinin sayısını, her yıl yayınladığı Yıllık Faaliyet Raporlarında açıklıyor. Adı geçen Başkanlığın 2022 Yılı Faaliyet Raporu’na göre, 2022 yılı sonu itibariyle vergi türü bazında faal mükellef sayısı, 14 milyon 50 bin.  Ancak, emlak vergisinin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemleri belediyeler tarafından yapıldığından, emlak vergisi mükellef sayısı ile ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’nın elinde maalesef bir veri bulunmuyor. Gelin görünkü, emlak vergisi mükellef sayısı ile ilgili olarak ne belediyelerde ne de başka bir kurumda da herhangi bir bilgi bulunmuyor. Herkesi ilgilendiren bir verginin mükellef sayısı Devletin elinde neden olmaz çok şaşırıyorum!

Emlak vergisi mükellefi sayısı ile ilgili olarak geçmişte yaşadığım çok ilginç bir olayı sizlerle de paylaşmak istiyorum: 

“Rahmetli Hocam Prof. Dr. Şükrü KIZILOT 1999 yılında yapacağı bir çalışma ile ilgili olarak beni arayarak, Türkiye’deki emlak vergisi mükellefi sayısını sordu. Ben de o tarihlerde Maliye’de görev yapıyordum. Araştırdım, ancak bugün olduğu gibi, o günde bir sonuca ulaşamadım. Hocamı aradım ve böyle bir bilginin olmadığını söyledim. Hoca biraz düşündükten sonra, “bana göre 18 milyon emlak vergisi mükellefi var” dedi ve ertesi günkü gazete yazısında ve Tv programında bu sayıyı telaffuz etti. Aynı akşam haberleri izlerken dönemin Maliye Bakanı da, “Türkiye’de 18 milyon emlak vergisi mükellefi var.” diye açıklama yaptı.”

Emlak vergisi mükellef sayısı çok önemli, herhangi bir yasal değişiklik sırasında gerekli olan etki analizlerinin yapılabilmesi için bu bilginin olması gerekiyor. Yaklaşık 30 milyon emlak vergisi mükellefinin olduğu tahmin ediliyor. Ancak, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı’nın bir çalışma yaptırarak, emlak vergisi mükellef sayısını tespit etmesinde fayda var!..

Taşınmazın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa taşınmaza malik gibi tasarruf edenler emlak vergisinin mükellefi oluyorlar. Malik taşınmaz üzerinde mülkiyet hakkına sahip kimse olup, tapu senedinde adına kayıtlı olandır. Taşınmaz malikinin tapu sicilinde yer almamakla birlikte miras, mahkeme kararı, cebri icra, işgal, kamulaştırma halleri ile ilgili kanunda öngörülen diğer hallerde mülkiyet, tapuya tescilden önce kazanılıyor.

Emlak vergisi, ilgili belediyeler tarafından mükelleflerin önceki yıllarda verdikleri beyannameler veya bildirimlerde yer alan bilgiler esas alınarak Kanunda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde tarh ve tahakkuk ettiriliyor.

Arazi, arsa ve bina alımında ve mevcut olanların yazılı vergi değerini değiştiren - tadil eden nedenlerin bulunması halinde  emlâk vergisi bildirimi verilmesi zorunlu bulunuyor (EVK., Mad. 33). Yıl içinde satın alınan veya intikal eden gayrimenkuller için yıl sonuna kadar, yılın son üç ayı içinde satın alınan gayrimenkuller için satın alma tarihinden itibaren üç ay içinde ilgili belediyeye "Emlak Vergisi Bildirimi" verilmesi gerekiyor.

Ancak, uygulamada bu bildirimlerin verilmesi unutulabiliyor ya da özellikle miras işlemlerinde kişilerin kendilerine miras kaldığından haberdar olmaması nedeniyle bu bildirimler verilmeyebiliyor. Bildirimin süresinde yapılmaması halinde, taşınmaz sahiplerini ciddi bir sıkıntı bekliyor, belediyeler tarafından emlak vergisi tarh ediliyor, vergi cezası kesiliyor ve gecikme faizi isteniliyor.

Yani, bildirim her yönüyle çok önemli.

Evet, emlak vergisinde de, 5 yıllık tahakkuk zamanaşımı var. Ancak, bildirim dışı kalan bina ve arazinin vergi ve cezalarında zamanaşımı, bu bina ve arazinin bildirim dışı bırakıldığının belediyece öğrenildiği tarihi takip eden yılın başından itibaren başlıyor (EVK Mad. 40). Bildirimde bulunulmaması halinde, emlak vergisinde zamanaşımının  başlangıç tarihi belirsiz oluyor. Belediye 20, 30 hatta 40 yıl sonra tespit yaparsa ya da emlak vergisi mükellefi bildirimde bulunursa, zamanaşımı süresi bu tarihten sonra işlemeye başlıyor ve beş yıl sonra zamanaşımına uğruyor. Dolayısıyla, taşınmaz sahipleri emlak vergisinde zamanaşımı süresinin başlama tarihi bildirime bağlı olduğundan, bildirimin yapılmadığı durumlarda, üzerinden çok uzun bir süre geçse dahi cezalı emlak vergisi tarhiyatı ile karşılaşabiliyorlar.  

7440 sayılı Kanunla yapılan bu düzenleme, emlak vergisi bildirimini unutanlar için büyük bir şans. Bunlara piyango çıktı bile denilebilir.

31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilmesi gerektiği halde 7440 sayılı Kanunun yayım tarihi olan 12 Mart 2023 tarihi itibariyle emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu halde vergisi eksik tahakkuk eden mükelleflerce, bildirimde bulunulması ve tahakkuk eden vergi ve taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payının tamamı ile bunlara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı yerine 12 Mart 2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak Yİ-ÜFE tutarının, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, bu alacaklara bağlı gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.

Bu düzenlemeden yararlanmak isteyen vatandaşlarımızın başvuru dilekçesiyle birlikte kapsama giren dönemlere ilişkin vergi bildirimlerini 31 Mayıs 2023 tarihine (bu tarih dahil) kadar ilgili belediyelere vermeleri gerekiyor.

Söz konusu düzenlemeden, 31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilmesi gerektiği halde 12 Mart 2023 tarihi itibarıyla emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu hâlde vergisi eksik tahakkuk eden mükelleflerce bildirimde bulunulması ve tahakkuk eden vergi ve taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payının tamamı ile bunlara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı yerine 12 Mart 2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak Yİ-ÜFE tutarının, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla yararlanılabiliyor. Yapılan ödemeler üzerine vergi cezaları ve gecikme faizi ile taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payına ilişkin gecikme zammının tahsilinden vazgeçiliyor.

Kanuna göre yapılandırılan borcun peşin veya maksimum 48 eşit taksitle ödenmesi mümkün. Peşin ödemede, hesaplanan Yİ- ÜFE tutarının yüzde 90’ı da siliniyor. Taksitli ödemelerde ise, taksit sayısına göre belirlenen katsayılara göre ilave ödeme yapılması gerekiyor. Peşin ödemenin veya taksitle ödemede ilk taksitin 30 Haziran 2023 tarihine kadar yapılması şart. Diğer taksitlerin ise bunu takip eden aylık dönemler halinde azami 48 eşit taksitte ödenmesi gerekiyor. İlk 2 taksitin yasal süresinde ödenmesi zorunlu.

Emlak vergisi bildirimlerini bugüne kadar vermeyi unutanlar veya ihmal ederek vermeyenlerin, bu piyango gibi düzenlemeden yararlanmalarında fayda var. Gerçekten kaçırılmaması gereken büyük bir fırsat!

Bizden söylemesi ve uyarması! (Ekonomim)