Bu sayının 5 bin 564’ü Serbest Muhasebeci (SM), 124 bin 24’ü Serbest Muhasebeci Mali Müşa­vir (SMMM) ve 5 bin 88’i Yemin­li Mali Müşavir (YMM) olarak ka­yıtlara geçmiştir. Türkiye gene­linde Avukatlardan sonra gelen en büyük meslek örgütü olan Ma­li Müşavirlerin sorunları ise daha büyük.

Türkiye genelinde toplam­da 5 bin 564 olan SM’lerin 2 bin 128’i serbest çalışmakta olup, ka­lan kısmı bağımlı çalışmakta ve­ya mesleğini icra etmemekte­dir. SM mesleğinin konusu; ger­çek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin, genel kabul gör­müş muhasebe prensipleri ve il­gili mevzuat hükümleri gereğin­ce, defterlerini tutmak, bilanço, kar-zarar tablosu ve beyanname­leri ile diğer belgelerini düzenle­mek ve benzeri işleri bir işyerine bağlı olmaksızın yapmaktır. Ka­nunun ilk dönemlerinde, geçici hükümlerle SM unvanını alanla­rın dışında, dört yıllık fakülte me­zunu olanlar kanundaki şartları taşımaları halinde SMMM unva­nıyla mesleğe dahil edilmişlerdir.

Türkiye genelinde toplamda 124 bin 24 olan SMMM’lerin 57 bin 58’i serbest çalışmakta olup, kalan kısmı bağımlı çalışmakta veya mesleğini icra etmemekte­dir. SMMM mesleğinin konusu; gerçek ve tüzel kişilere ait teşeb­büs ve işletmelerin;

a) Genel kabul görmüş muha­sebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri gereğince, defterlerini tutmak, bilanço, kar-zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belge­lerini düzenlemek ve benzeri iş­leri,

b) Muhasebe sistemlerini kur­mak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgi­li işlerini düzenlemek veya bu ko­nularda müşavirlik,

c) Yukarıdaki bentte yazılı ko­nularda, belgelerine dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgi­li konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenle­mek, tahkim, bilirkişilik ve ben­zeri işleri,

bir işyerine bağlı olmaksızın yapmaktır.

Serbest muhasebeci mali müşa­vir olabilmek için:

a) Hukuk, iktisat, ma­liye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yöne­timi ve siyasal bilimler dallarında eğitim ve­ren fakülte ve yükseko­kullardan veya denkli­ği Yükseköğretim Ku­rumunca tasdik edilmiş yabancı yükseköğretim kurumlarından en az li­sans seviyesinde mezun olmak veya diğer öğretim kurumların­dan lisans seviyesinde mezun ol­makla beraber bu fıkrada belirti­len bilim dallarından lisansüstü seviyesinde diploma almış olmak,

b) En az üç yıl staj yapmış ol­mak,

c) Serbest muhasebeci mali müşavirlik sınavını kazanmış ol­mak,

d) Serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatını almış olmak,

şartları aranır.

Türkiye genelinde toplam­da 5 bin 88 olan YMM’lerin 3 bin 40’ı serbest çalışmakta olup, ka­lan kısmı bağımlı çalışmakta ve­ya mesleğini icra etmemektedir. YMM mesleğinin konusu; gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve iş­letmelerin;

a) Muhasebe sistemlerini kur­mak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgi­li işlerini düzenlemek veya bu ko­nularda müşavirlik,

b) Yukarıdaki bentte yazılı ko­nularda, belgelerine dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgi­li konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenle­mek, tahkim, bilirkişilik ve ben­zeri işleri,

bir işyerine bağlı olmaksızın yapmaktır. Yeminli mali müşavir­ler muhasebe ile ilgili defter tu­tamazlar, muhasebe bürosu aça­mazlar ve muhasebe bürolarına ortak olamazlar.

a) En az 10 yıl serbest muhase­beci mali müşavirlik yapmış ol­mak,

b) Yeminli mali müşavirlik sı­navını vermiş olmak,

c) Yeminli mali müşavir ruhsa­tını almış olmak,

şartları aranır. Kanunları uya­rınca vergi inceleme yetkisini al­mış ve mesleki yeterlilik sınavını vermiş olanlar, yeterlilik sınavı­nı kazandıkları tarihten itibaren açılacak yeminli mali müşavirlik sınavlarına genel hükümlere göre katılabilirler. Ancak, bunların ye­minli mali müşavir ruhsatını ala­bilmeleri için birinci fıkranın (a) bendindeki süreyi tamamlamala­rı şarttır. Yeminli mali müşavir­lik mesleğine kabul edilenler, gö­revlerine fiilen başlamadan önce, Asliye Ticaret Mahkemesinde ye­min ederler.

Mesleğe giriş şartlarının çok zor olduğu, Gelir İdaresi Başkan­lığı’na ve vergi mükelleflerine karşı önemli görev ve sorumluluk­ları olan meslek mensuplarının çok sayıda sorunları bulunmakta olup, sorunlar ve beklentiler özet­le aşağıdaki gibi sıralanabilir:

a) Ağır iş yükleri ve sorumlu­luklarına karşılık haklarının ye­tersizliği,

b) Vergi mevzuatının hızlı deği­şimi, karışıklığı, dağınıklığı, çok sayıda vergi türü ve beyanname­lerin hızına yetişilememesi,c) Haksız rekabet ve ücret soru­nuna çözüm bulunması,

d) Belli kıdemi olanların yeşil pasaport talebi,

e) Mali tatil uygulamasının uy­gulanabilir olması,

f) Meslek yasasının günün ko­şullarına göre güncellenmesi.

Sonuç olarak; meslek mensup­ları, Türkiye genelinde 77 SMMM Odası ve 8 YMM Odası olmak üze­re Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜR­MOB) çatısı altında örgütlenmiş­lerdir.

Mali müşavir meslek mensup­ları, 2025 yılında bir yandan mes­leklerine kavuşmanın 36. yılını kutlarken, öte yandan üç yılda bir yapılan ve bu yıl Mayıs ve Hazi­ran aylarında odalarının seçimli genel kurullarını yapmaktadırlar. Üst birlik olan TÜRMOB’un se­çimli genel kurulu ise Ekim ayın­da yapılması beklenmektedir.

Görüldüğü üzere, 36 yılı geri­de bırakmış ve büyük bir aile olan bu meslek mensuplarının çözüm bekleyen ciddi sorunları bulun­maktadır. SMMM ve YMM mes­lek mensupları kamu görevlisi değillerdir; ancak, çok önemli bir kamu hizmeti vermektedirler. Bir yandan vergi mükelleflerine ver­dikleri hizmet, öte yandan ver­gi gelirlerinden dolayı hazine­ye (Gelir İdaresi Başkanlığı) olan katkılarına rağmen sorunlarına çözüm beklentileri devam etmek­tedir.(Dünya)