6102 sayılı T.Ticaret Kanunu ile 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde bağımsız denetime tabi şirketler ve denetime tabi olma şartları aşağıda gösterilmiştir.

 Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair 6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (Karar) uyarınca Karara ekli (I) sayılı listede belirtilen şirket ve kuruluşlar bağımsız denetime tabidir. (I) Sayılı Listede yer alan bu Şirketler;

a) Yatırım kuruluşları,

b) Kolektif yatırım kuruluşları,

c) Portföy yönetim şirketleri,

ç) İpotek finansmanı kuruluşları,

d) Varlık kiralama şirketleri,

e) Merkezi takas kuruluşları,

f) Merkezi saklama kuruluşları,

g) Veri depolama kuruluşları,

ğ) Derecelendirme kuruluşları,

h) Değerleme kuruluşları,

ı) Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören veya işlem görmeleri amacıyla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan izahname veya ihraç belgesi bulunan anonim şirketler,

i) Bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmemekle birlikte halka arz edilmeksizin pay hariç sermaye piyasası aracı ihraç eden (ihraç ettikleri sermaye piyasası araçlarının itfa edildiği hesap döneminin sonuna kadar) veya bu amaçla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan ihraç belgesi olan anonim şirketler.

a) Bankalar,

b) Derecelendirme kuruluşları,

c) Finansal holding şirketleri,

ç) Finansal kiralama şirketleri,

d) Faktoring şirketleri,

e) Finansman şirketleri,

f) Varlık yönetim şirketleri,

g) Finansal holding şirketlerinde ve bankalarda 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı şekliyle nitelikli paya sahip olan şirketler,

ğ) Tasarruf finansman şirketleri.

 3) 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet göstermekte olan sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri.

 4) Borsa İstanbul piyasalarında faaliyet göstermesine izin verilen; yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumları, kıymetli maden üretimi veya ticaretiyle iştigal eden şirketler.

 5) 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre kurulan lisanslı depo işletmeleri ile 2699 sayılı Umumi Mağazalar Kanununa göre kurulan umumi mağazalar.

 6) 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun uyarınca Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;

− Karasal ortamdan ulusal televizyon yayını yapma hakkı.

− Uydu televizyon yayın lisansı.

− Birden fazla ile yönelik olarak kablolu televizyon yayın lisansı.

b) İnternet ortamında isteğe bağlı yayın hakkına sahip olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar.

 7) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisans, sertifika veya yetki belgesi alıp bu Kurum düzenlemelerine tabi olarak faaliyet gösteren ve söz konusu düzenlemeler uyarınca bağımsız denetim yükümlülüğü bulunan şirketler.

 8) 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun uyarınca Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının düzenleme ve denetimine tabi ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları.

 9) 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında faaliyet gösteren kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları, şeklinde sayılmıştır. Bu şirketler hiçbir ölçüte tabi olmadan doğrudan bağımsız denetime tabidir.

 II) Aşağıdaki Üç Ölçütten En Az İkisinin Eşik Değerlerini Art Arda İki Hesap Döneminde Aşan Diğer Şirketler

1) Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen ancak 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında halka açık sayılan şirketler için eşik değerler aşağıdaki gibidir.

i) Aktif toplamı 30 milyon Türk Lirası.

ii) Yıllık net satış hasılatı 40 milyon Türk Lirası.

iii) Çalışan sayısı 50 kişi.

2) Kararın Ekli (II) sayılı listesinde bazı şirketler belirlenmiştir. (II) Sayılı Listede yer alan bu Şirketler;

- Çağrı merkezi şirketleri hariç olmak üzere, 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu, 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu ve 6102 sayılı Kanunun 1525 inci maddesi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu düzenleme ve denetimine tabi olan şirketler.

- Gayri faal olan veya faaliyetleri geçici olarak durdurulan veya iptal edilmiş olan (gerekli ana sözleşme değişiklikleri ve benzeri prosedür işlemleri henüz gerçekleştirilmemiş olanlar dâhil) iştirak ve şirketler hariç olmak üzere, TMSF’nin iştirakleri ile mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu ve 5411 sayılı Kanun kapsamında TMSF tarafından denetimi ve yönetimi devralınan şirketler.

- Sermayesinin en az %50’si belediyelere ait olan şirketler şeklinde belirlenmiş. Belirtilen bu şirketler için eşik değerler;

i) Aktif toplamı 60 milyon Türk Lirası,

ii) Yıllık net satış hasılatı 80 milyon Türk Lirası,

iii) Çalışan sayısı 100 kişi olarak belirlenmiştir.

 3) (1) ve (2) numarada belirtilenler kapsamında olmayan şirketler için ise eşik değerler:

 i) Aktif toplamı 150 milyon Türk Lirası

ii) Yıllık net satış hasılatı 300 milyon Türk Lirası,

iii) Çalışan sayısı 150 kişi şeklinde belirlenmiş ve bu ölçütlerden en az ikisinin eşik değerini tek başına veya bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte art arda iki hesap döneminde aşan şirketlerin 6102 sayılı T.Ticaret Kanunu ile 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde bağımsız denetime tabi olacağı hükme bağlanmıştır. Birbirini takip eden hesap dönemlerinde sağlanan iki ölçütün aynı ölçütler olması şart değildir.

Bununla birlikte, yıllar itibarıyla denetime tabi şirket sayısındaki artışın öngörülebilir ve kademeli olmasının sağlanması amacıyla Karar’da değişiklik yapılması ihtiyacı hasıl olmuş ve bu amaçla 01.05.2025 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanlığının 9774 sayılı “Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Karar”la mevcut Karar’ın 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde yer alan ve (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilenler kapsamında olmayan şirketler için; aktif toplamı 150 milyon Türk Lirası,  yıllık net satış hasılatı 300 milyon Türk Lirası ve çalışan sayısı 150 kişi olarak belirlenen genel denetim ölçütlerinin; aktif toplamı 300 milyon Türk Lirası,  yıllık net satış hasılatı 600 milyon Türk Lirası ve  çalışan sayısı 150 kişi şeklinde belirlenmiştir.  

Kararın 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde yer alan ve Karar’a Ekli (II) sayılı listede belirtilen şirketler için; aktif toplamı 60 milyon Türk Lirası, yıllık net satış hasılatı 80 milyon Türk Lirası ve çalışan sayısı 100 kişi olarak belirlenen ölçütler ise aktif toplamı 120 milyon Türk Lirası, yıllık net satış hasılatı 150 milyon Türk Lirası ve Çalışan sayısı 100 kişi olarak yeniden belirlenmiştir.

Buna göre 6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Kararın 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) ve (3) numaralı alt bendine göre yeni eşikler;

	Genel Kriterlerden Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketler İçin Denetim Ölçütleri	Ekli (II) Sayılı Listede Belirtilen Şirketler İçin Denetim Ölçütleri
Aktif Toplamı	300 milyon TL	120 milyon TL
Yıllık Net Satış Hasılatı	600 milyon TL	150 milyon TL
Çalışan Sayısı	150 kişi	100 kişi

 

Belirlenen bu kriterleri sağlayan Şirketler Bağımsız Denetime tabi olup bu kriterler şirketlerin 01.01.2025 ve sonrasında başlayan hesap dönemlerinde denetime tabi olma durumlarının belirlenmesinde esas alınacaktır.(Ekonomim)