VERGİ PORTALI
2024 yılının önemli vergi düzenlemeleri
Recep BIYIK
Kurumlar vergisi beyan dönemine sayılı günler kaldı. Bu nedenle bugünkü ve devamı birkaç makalenin konusu, beyan dönemine özgü konular olacak.
Bugünün konusu, beyannamenin hazırlanması ve devamında sırasında dikkate alınacak, 2024 yılına ilişkin önemli bulduğum dört düzenleme.
Taşınmaz ve iştirak satış kazancı istisnası
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan ve taşınmaz ve iştirak hissesi satışından elde edilen kazancın %75’ini kurumlar vergisinden müstesna tutan düzenleme, 2017 yılında 7061, 2023 yılında da 7456 sayılı kanunlarla değiştirildi. İstisna ile ilgili ayrıca 2024 yılında bir Cumhurbaşkanı kararı yayımlandı.
Bu değişiklikler sonunda, taşınmaz ve iştirak satışında uygulanan istisna oranı;
- 15 Temmuz 2023 tarihinden önce iktisap edilen taşınmazların 2024 yılında satışından elde edilen kazancın % 25’i,
- İştirak hissesi satışından; 27 Kasım 2024 öncesinde elde edilen kazancın %75’i, bu tarih ve sonrasında elde edilen kazancın ise %50’si,
olarak şekillendi.
Buna göre, 2024 yılında iştirak hissesi satışından elde edilen kazanç için uygulanan istisna, satış tarihine bağlı olarak iki farklı oran kullanılarak hesaplanacak.
Kıymetli madenlerin değerlemesi
2 Ağustos 2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7524 sayılı Kanun’la Vergi Usul Kanunu’na eklenen 274/A maddesiyle, aktife kayıtlı kıymetli madenlerin borsa rayiciyle değerlenmesi öngörüldü. Düzenlemeye göre, düzenlemenin yürürlüğü sonrasında;
- Kıymetli madenlere dayalı fiziki ya da kaydi olarak açılan mevduat hesapları ile kredi hesapları da borsa rayici ile değerlenecek,
- Kıymetli maden ile olan mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit alacaklar ve borçlar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınacak,
- Kıymetli madenlere dayalı olarak açılan mevduat hesapları ile kredi hesaplarından kaynaklı alacak ve borçların değerleme günü kıymetine ircasına ilişkin olarak, Veri Usul Kanunu’nun 280, 281 ve 285. maddelerinde yer alan hükümler geçerli olacak.
Diğer vergi borçlarından terkin yoluyla yararlanılması
2021 yılında yürürlüğe giren 7338 sayılı Kanun’la Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesine eklenen sekizinci fıkra hükmüyle, indirimli kurumlar vergisi uygulamasında, yatırım katkı tutarının %10’luk kısmının, kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar talep edilmesi koşuluyla, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç, diğer vergi borçlarından terkin edilmek suretiyle kullanılmasına olanak sağlandı.
7338 sayılı Kanun’la yapılan düzenleme, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yapılacak yatırım harcamalarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girdi. Ancak uygulama şekliyle ilgili ikincil düzenleme yapılmadığı için, bildiğim kadarıyla bugüne kadar uygulanamadı.
Düzenlemeyle ilgili ikincil düzenlemeler 28 Eylül 2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 23 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğiyle yapıldı. Dolayısıyla 2024 yılı beyannamelerini verilmesi sonrasında, düzenlemeden yararlanılmasına bir engel kalmadı.
Yasal düzenleme ve Tebliğde yer alan açıklamalara göre;
- Terkin talebinde bulunulabilecek tutar, hak edilen yatırıma katkı tutarından indirimli kurumlar vergisi yoluyla kullanılan yatırıma katkı tutarının düşülmesinden sonra bulunan tutarın yarısıyla sınırlı.
- Diğer vergi borçlarının terkini suretiyle kullanılan tutarın bir katına isabet eden yatırıma katkı tutarından vazgeçildiği kabul ediliyor.
- Diğer vergi borçlarından terkin edilebilecek toplam tutar, ilgili yatırım teşvik belgesi kapsamında fiilen yapılan yatırım harcamalarına, yatırıma katkı oranı uygulanmak suretiyle hesaplanan tutarın %10’undan fazla olamıyor.
- Uygulamadan yararlanabilmek için, haziran ayının sonuna kadar bir dilekçeye talep edilmesi, her bir geçici vergi ve yıllık beyanname sonrasında, terkin talep dilekçesindeki hesaplamaların revize edilmesi ve yeni bir terkin talep dilekçesi verilmesi gerekiyor. Öte yandan, terkin isteğinin, her bir teşvik belgesi bazında yapılması isteniyor.
- Terkin yoluyla kullanılacak yatırıma katkı tutarları, kurum kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınacak, beyannamelerde diğer indirim ve istisna olarak kurum kazancından indirilecek.
Yapılmakta olan yatırımlarda enflasyon düzeltmesi
30 Ekim 2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7529 sayılı Kanun’la, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesinde yapılan değişiklikle, yapılmakta olan yatırımlara ilişkin enflasyon düzeltmesi farklarının, dönem kazancıyla ilişkilendirilmeyerek vergisel etkinin ertelenmesi sağlandı.
Yapılan düzenlemeye göre;
- Enflasyon düzeltmesinin uygulandığı dönemlerde, yapılmakta olan yatırımlar hesapları düzeltme işlemine tabi tutulacak,
- Düzeltme sonrası oluşan enflasyon düzeltmesi kârları dönem kazancıyla ilişkilendirilmeyip, özel bir fon hesabında izlenecek,
- Özel fon hesabına alınan bu tutarlar, yatırımın tamamlanarak ilgili iktisadi kıymetin aktifleştirildiği dönem ile bu dönemi takip eden dört hesap dönemi içerisinde eşit taksitler halinde dönem kazancının tespitinde dikkate alınacak,
- Özel fon hesabında izlenen tutarlar, dönem kazancının tespitinde dikkate alınıncaya kadar her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak belirlenen yeniden değerleme oranında artırılacak,
- Yatırımın çeşitli nedenlerle tamamlanamaması, iktisadi kıymetin aktifleştirilmesinden sonra faaliyetin beş hesap dönemi içerisinde sona erdirilmesi veya özel fon hesabında izlenen tutarların başka bir hesaba nakledilmesi ya da işletmeden çekilmesi hallerinde, dönem kazancında dikkate alınmayan tutarlar yatırımın tamamlanamadığı, faaliyetin sonlandırıldığı veya özel fon hesabının kısmen veya tamamen bu düzenlemeye aykırı şekilde kullanıldığı dönemin kurum kazancının tespitinde dikkate alınacak.
Değişiklik, 1 Ocak 2024 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girdi. Dolayısıyla 2024 yılında yapılan kapsama giren harcamalar için bu düzenlemeden yararlanmak mümkün.(Ekonomim)