100 TL vergi tahsilatının 59 TL’si KDV ve ÖTV
Nedim Türkmen - (Sözcü)
Hazine ve Maliye Bakanlığı, merkezi yönetim bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. 2023 yılı Ocak-Nisan dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre %46 oranında artarak 863 milyar 739 milyon TL oldu.
İlk 4 ayda yapılan vergi tahsilatının tutarları ve toplam vergi geliri içindeki paylarını gösteren aşağıdaki tablo yardımıyla sonuçları analiz edelim.
VERGİ GELİRLERİNİN FAİZ DIŞI GİDERLERİ KARŞILAMA ORANI DÜŞÜYOR
İlk 4 aylık vergi tahsilatının geçen yılın aynı dönemine göre sadece %46 oranında artmasının birçok nedeni var. Bunların başında 4'üncü geçici vergi döneminin kaldırılması nedeniyle Şubat 2023'te yapılamayan vergi tahsilatı, ayrıca Gelir ve Kurumlar Vergisi beyanname verme ve ödeme sürelerinin uzatılması da etkili oldu. Örneğin; Kurumlar Vergisi tahsilatı nisan ayında değil, mayıs ayında vergi tahsilatı rakamlarına yansıyacak.
7440 sayılı Kanun kapsamında başvurular devam etmekle birlikte, 30 Nisan 2021 tarihine kadar bu kanun kapsamında 4 milyar 521 milyon 732 bin 86 TL tahsilat yapıldığını da hatırlatmak isterim.
Tablo incelendiğinde; vergi tahsilatına en yüksek katkının Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi gelirlerinden olduğunu görüyoruz. 100 TL vergi tahsilatının ilk 4 ayda 59.4 TL'si Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi'nden yapılmış. Yine, motorlu araçlardan alınan ÖTV tahsilatının toplam ÖTV tahsilatının yarısına çıkması da ayrıca altı çizilmesi gereken bir konudur.
ÖTV ve KDV tahsilatındaki artış, yurt içi mal ve hizmet hareketliliği açısından olumlu olarak değerlendirilebilir. Dış ticaretten alınan vergi gelirlerinin yıllık bazda reel olarak %9 düşmüş olması dış talebin zayıfladığının bir göstergesidir.
2023 yılı bütçesinde yer almayan birçok harcama kalemi bütçe giderleri içinde yer aldı. Bunlar; sözleşmelilerin kadroya alınması, öngörülenin üzerinde personel zammı, en düşük emekli maaşının artırılması, deprem harcamaları, emeklilikte yaşa takılanlara yapılacak maaş ödemeleri, doğalgazın belirli bir süre bedava yapılmasıdır. Seçimlerin ikinci turundan sonra daha birçok öngörülemeyen gider kaleminin bütçeye gireceği aşikar. Seçimi kazanmak için verilen vaatlerin bedelini yine 85 milyon ödeyecek. Vergi gelirlerinin faiz dışı giderleri karşılama oranı geçen yıl %88 civarında iken, ilk 4 ayın sonunda %65'lere indi. Vergilerde oran artışları ve son baharda ilave ek vergiler kaçınılmaz.