“Bilirkişilere Ve Uzlaştırmacılara
Ödenen Ücretlerden Yapılan Gelir Ve Damga Vergisi Kesintilerinin En Son Durumu:
Hüseyin Hamamcılar - (SMMM) - İzmir
Değerli Meslektaşlarım, SMMM Hüseyin YÖRÜKOĞLU
tarafından 05.01.2024 tarihinde yazılmış olan “01.01.2022 Tarihinden Beri Çözülemeyen
Bilirkişi Ücreti İstisnası.” Başlıklı makalesinde; konuyu öyle güzel ele almış
ve yazıya dökmüş ki, bilirkişiler ve Uzlaştırmacılar adına kendisine çok
teşekkür ederim.
Ben de bu konuda naçizene görüşlerimi ve İzmir Serbest
Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Bilirkişilik Komitesinde yapılan çalışmalardan
söz etmek istiyorum.
Komite Başkanımız Sayın Emin Yıldırım ve Odamızın
Denetleme Kurulu Başkanı ve aynı zamanda Komite üyesi olan Sayın Mustafa
Yılmaz’ın nazik davetleri üzerine, fiilen
bilirkişilik yapmam nedeniyle edinmiş olduğum tecrübelerimi bilirkişilik
yapmakta olan meslektaşlarıma aktarabilmek,
sorunlara çözüm bulabilmek amacıyla da Bilirkişilik Komitesine üye
oldum.
05.12.2023 tarihinde ilk toplantıya katıldım ve
görüşlerimi katılan meslektaşlarıma ilettim. Odamız Sekreteri Mehmet Kuzu
bizzat telefon ederek sorunlarımızı TÜRMOB’a ileteceği ve takipçisi olacağı
konusunda söz vermiştir.
19/01/2024 tarihinde yapılmış olan toplantıya özel
nedenlerden dolayı katılamadım. Ancak bu toplantıda katılım sağlayan
meslektaşlarımız derledikleri sorunları ve çözüm önerilerini içeren raporu Oda
Başkanına sunmuşlardır.
Ben de derhal Oda Sekreterimizi aradım ve konunun ne
aşamada olduğunu sorduğumda konunun takipçisi olacağını ve en kısa sürede cevap
vereceğini iletmiştir.
Dediği gibi de 02/02/2024 tarihinde Türmob’a Bilirkişilik
Komitesinin yazmış olduğu 23/01/2024 tarihli “Bilirkişi Vergi İadesi” konulu yazılmış
olan yazı hakkında bilgi vermiştir.
İzmir SMMM Odası Bilirkişilik Komitesi tarafından alınmış
olan kararda “özetle bilirkişilere ödenen ücretlerden asgari ücret gelir
vergisi kesintisinden istisna olmasına rağmen Adalet Bakanlığı tarafından vergi
kesintisi yapılmasına devam edilmekte olduğu ve uygulamanın sona erdirilmesi
gerektiği, 2022-2023 yıllarında yapılmış olan vergi kesintilerinin
bilirkişilere iadesi konusundaki Gelir İdaresi Başkanlığınca da bugüne kadar yapılan çalışmaların ne zaman
biteceği, bundan sonra da kesinti uygulamasına devam edilip edilmeyeceği
konusunda bilgi verilmesi talep edilmiştir.
Değerli Meslektaşlarım, bilirkişilik ve uzlaştırmacılık
yapmakta olan başta meslektaşlarımız olmak üzere tüm bilirkişileri ve
uzlaştırmacıları ilgilendirin ve yasa ile getirilmiş olan bu hak ile ilgili
olarak değerli meslektaşımız Smmm.Hüseyin YÖRÜKOĞLU’nun Yöntem Yeminli Mali
Müşavirlik A.Ş. “Yorumlar ve Makaleler” bölümünde 08.01.2024 tarihinde yayımlanmış
bulunan “01.01.2022 tarihinden Beri Çözülemeyen Bilirkişi Ücreti İstisnası” makalesinde gerekli açıklamalar yapılmış olup,
okumanızı tavsiye ederim.
Değerli Meslektaşlarım, görüleceği üzere, Yasa, Tebliğ
ve Özelgeler yayımlanmasına rağmen, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Adalet
Bakanlığı’nın bu konudaki yetkilileri ve uzmanları bir araya gelerek Adalet
Bakanlığı nezdinde kullanılmakta olan Bilirkişi Uyap ve Uzlaştırmacı Uyap portalında 2 yıldır gerekli program
değişikliğinin yapılamaması nedeniyle vergi kesintisi yapılmasına devam
edilmektedir.
Bu itibarla, bilirkişilik ve uzlaştırmacılık yapmakta
olan meslek mensuplarımızın ve diğer mesleki kuruluşların üyeleri ve bağımsız
olanların mağduriyetlerinin giderilmesi amacıyla, 2022-2023 yıllarında yapılan ve
2024 yılında da yapılmaya devam edilen vergi kesintilerinin bir an önce ilgililere
iade edilmesi ve bundan sonra da vergi kesintisi yapılmamasını sağlamak
amacıyla da gerekli program değişikliğinin bir an evvel yapılması ve kanunun
uygulanması konusunda Türmob
yetkililerimizin de Bakanlıklar ve diğer meslek kuruluşları ile ortak çalışma
yapmaları ve uygulanmayan kanunun uygulanmasını sağlamak için çaba sarf
etmeleri en büyük arzumuz, temennimiz ve dileğimiz olup, konunun takipçisi
olacağımızın da bilinmesini isteriz.
Konuyu tüm ilgililerin bilgisine arz eder, saygılarımı
sunarım. 07/02/2024
İzmir SMMM Odası Bilirkişilik Komitesi Üyesi-genelmuhasebebilirkisi@gmail.com-
bugüne kadar yapılan kesinti
suretiyle yapılan Gelir Vergisinin asgari ücrete
(Konuk Yazar SMMM Hüseyin Yörükoğlu) yazılmış olan
08 Ocak 2024
Not:
Makaleler yazarın kişisel görüşünü ifade etmekte olup kaleme alındığı tarihteki
mevzuat düzenlemeleri açısından geçerlidir. Daha sonra meydana gelecek değişimler
uygulamada farklılık yaratabilir. Bu nedenle makale tarihini göz önünde
bulundurunuz.
08.01.2024
Konu:
01.01.2022 Tarihinden Beri Çözülemeyen Bilirkişi Ücreti İstisnası.
Gelir
Vergisi Kanunu’nun 23. Maddesi ile hangi ücretlerin Gelir Vergisi’nden istisna
edileceği sayılmıştır.
25 Aralık
2021 tarih, 31700 sayılı Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7349 sayılı Gelir
Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 2’nci
maddesi ile 193 sayılı Kanun’un 23’üncü maddesinin birinci fıkrasına 18.
Bendi eklenerek, 01.01.2022 tarihinden itibaren hizmet erbabının, ödemenin
yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal
güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan
tutarına isabet eden ücretlerin gelir vergisinden istisna edileceği hüküm
altına alınmıştır.
Aynı
Kanunu’nun 4’inci maddesi ile de 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2)
sayılı tablonun “IV- Ticari ve medeni işlerle ilgili kâğıtlar” başlıklı
bölümünün (34) numaralı fıkrasında yer alan “ücretlere ilişkin kâğıtlar”
ibaresinden sonra gelmek üzere de (Bu maddenin birinci fıkrasının (18) numaralı
bendinde düzenlenen ücretlerde istisna, aylık brüt asgari ücrete isabet eden
kısım için uygulanır) şeklindeki parantez içi hükmü eklenmiştir.
Bu çerçevede
Gelir Vergisi Kanunu’nun 61’nci maddesinin 3. fıkrasının 5. bendinde ve 319
Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde sayılmaları nedeniyle yönetim ve
denetim kurulu üyelerine ödenen huzur hakkı, bilirkişilere, resmi
arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine, sporculara yapılan ödemeler gibi
ücret sayılan ödemelerin aylık asgari ücreti aşmayan kısmı için de vergi
istisnası söz konusu
olmuştur.
Ancak,
bilirkişilere ödenen ücretlerde istisna ile ilgili bir gelişme olmaması üzerine
tarafımızca T.C. Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Bilirkişilik
Daire Başkanlığına başvurularak emekli maaşı alan ve bilirkişilik geliri elde
edenlerin vergi istisnasından faydalanıp faydalanmayacağı hakkında bilgi
talebinde bulunulmuştur.
Daire
Başkanlığı’nın İzmir Bilirkişilik Bölge Kurulu Başkanlığı’na gönderdiği
26.05.2022 tarih, E-46693448-650(650.03.73.2022)-180/16901 yazıda sorumuzla
ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın,
05.05.2022 tarihli ve 59387 sayılı yazısından söz edilmiş ve özetle;
Bir
işverenin yanında ücretli olarak çalışmayan bilirkişilere yapılan ödemelerde
vergi istisnasının uygulanacağı, bilirkişilerin bir işverene bağlı olarak
çalışmaları ve ücret geliri elde etmeleri halinde ise, istisnanın sadece en
yüksek ücret gelirine uygulanmasının gerektiği ve söz konusu işverene bu durumu
bildirme yükümlülüğünün ise hizmet erbabına ait olduğu;
Bu
çerçevede, istisnanın uygulanmasında kişi beyanının esas alınması
öngörüldüğünden bu yöndeki beyanın ödeme birimlerine iletilmesi halinde
bilirkişiye vergi istisnasından faydalandırılarak ödeme yapılacağı,
bildirilmiştir.
Bu bağlamda,
bir işverenin yanında çalışmayan bilirkişilere yapılan ödemelerde vergi
istisnasının uygulamasına ilişkin olarak “istisnanın uygulanmasında kişinin bu
yöndeki beyanın ödeme birimlerine iletilmesi” hususundan ne kastedildiğiyle ile
ilgili olarak İzmir Bilirkişilik Bölge Kurulu yetkilileri ile görüşülmüş,
emekli veya bir işverenin yanında çalışmayan bilirkişilerin vergi istisnasından
yararlanabilmeleri için başka bir işverenden ücret almadıklarını adliyelerdeki
İdari İşler Müdürlüğü ile veznelere beyan etmeleri gerektiği tarafımıza ifade
edilmiştir.
Diğer
taraftan İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Gelir Vergileri Grup
Müdürlüğü’nün 28.07.2022 tarih, 391652 sayılı özelgesinde özetle; bir işveren
yanında ücretli olarak çalışmayan bilirkişilere bir ay içinde yapılan bilirkişi
ücret ödemeleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, 193 sayılı Kanunun
23’üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen istisna
tutarına isabet eden vergi düşülmek suretiyle kesilecek verginin belirleneceği,
ayrıca yapılan ödemenin brüt asgari ücrete isabet eden damga vergisinin de
istisna edileceği, başka bir işverenden ücret geliri elde edilip edilmediğine
ilişkin gerekli araştırmanın yapılması ve ilgili vergi dairesi tarafından,
fazla ve yersiz olarak kesilerek vergi dairesine yatırıldığı tespit edilen
vergi tevkifatının iade edilmesinin mümkün olduğunun değerlendirildiği,
bildirilmiştir.
Yine diğer
taraftan tarafımızca İzmir Bilirkişilik Bölge Başkanlığı’na tekrar başvurularak
konu ile ilgili olarak tekrar görüş talep edilmiştir.
Verilen
cevapta özetle; 02/05/2023 havale tarihli dilekçemizin Başkanlıklarının
03/05/2023 tarihli ve 2023/392 Muh sayılı yazısı ile Adalet Bakanlığı Hukuk
İşleri Genel Müdürlüğü Bilirkişilik Daire Başkanlığına gönderildiği
belirtilerek, Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Bilirkişilik Daire
Başkanlığının 12/05/2023 tarihli ve E-46693448-650[650.03.8.2023]-162/14590
sayılı yazısına göre, bir işveren yanında ücretli olarak çalışmayan
bilirkişilerine yapılan ödemelerde vergi istisnasının uygulanacağı,
bilirkişilerin bir işverene bağlı olarak çalışmaları ve ücret geliri elde
etmeleri halinde ise, istisnanın sadece en yüksek ücret gelirine uygulanması
gerekmekte olup söz konusu işverene bu durumu bildirme yükümlülüğü ise hizmet
erbabına ait olacağı,
Bilirkişilik
ücreti ödemelerinde uygulanacak işlemler konusunda Bilgi İşlem Genel
Müdürlüğünce yürütülen çalışmalar devam etmekte olduğu,
Diğer
taraftan, fazla kesilen gelir vergisinin iadesi hususunda ilgililerin öncelikle
ücretin kesinti yapılan miktarını da gösteren reddiyat makbuzu ile Hazine ve
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına başvurmasının uygun olacağı
düşünüldüğü, belirtilmiştir.
Öte
yandan, 06.10.2022 tarih, 1111117 sayılı yazımızla vergi kesintilerinin
yatırıldığı Bornova Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne bilirkişi ücretlerinden kesilen
vergilerimin iadesi konusundaki başvurumuza bir cevap gelmemesi üzerine bu kez
İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Gelir Vergileri Grup
Müdürlüğü’ne 28.12.2022 ve 29.12.2022 tarihlerinde başvuruda bulunulmuş, İzmir
Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü’nce de
17.01.2023 tarih, 13739 sayılı yazıları ile Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan görüş
talep edilmiştir.
Gelir
İdaresi Başkanlığı’nın 22.05.2023 tarih, 44553 sayılı görüş yazısında özetle;
fazla ve yersiz olarak yapılan gelir vergisi kesintilerine ilişkin iade
talepleri için, vergi kesintisinin yapılarak yatırıldığı her bir vergi dairesi
müdürlüğüne gerekli bilgi ve belgelerle birlikte ayrı ayrı başvuruda
bulunulması, fazladan kesilen gelir vergisinin düzeltme fişi kuralına göre red
ve iade edilmesinin gerektiği, diğer iade işleminin kısa sürede ve doğru olarak
yerine getirilebilmesi için adı geçenlere yapılan ödemelerin T.C. kimlik
numarası, elde edilen ücret, gelir ve damga vergisi kesintilerinin kişi bazında
ayrı ayrı girişinin yapılarak, söz konusu ücret ve kesinti tutarlarına ait
bilgilerin GİBİNTRANET sistemi üzerinden görüntülenmesi için çalışmaların devam
etmekte olduğu, program tamamlandığında ayrıca duyurulacağı, belirtilmiştir.
Yine
tarafımızca 24.07.2023 tarih, 1370301 sayılı kayıt numarası ile gerekli bilgi
ve belge ile bir kez daha Bornova Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne başvurulmuş ve
halen de bir cevap alınamamıştır.
Son olarak
da hem Gelirler Genel Müdürlüğü'nden Ücretler Şube Müdürü ile hem de
Bilirkişilik Daire Başkanlığı’ndan bilirkişi ücretleri ile ilgilenen Hakim ile
görüşülmüş, her ikisi de Bilirkişi Daire Başkanlığınca çalışma yapıldığını
beyan etmişlerdir. Ancak görüşmenin üstünden yaklaşık 2 ayı aşan bir süre
geçmiş olmasına rağmen hiçbir gelişme olmamıştır.
Halen başka
bir işverenden ücret almayan bilirkişi ücretlerinden kesilmiş olan vergilerin
iadeleri gerçekleştirilmemiş olup, üstelik söz konusu ücretlerden gelir ve
damga vergisi kesintisi yapılmaya devam edilmektedir ve 01.01.2022 tarihinden
beri de çözüm beklenmektedir