‘Nur topu gibi vergilere hazır mısınız?
Taylan Büyükşahin
Yılın ilk 4 ayındaki bütçe açığının 2022’nin 2.75 katına çıktığını ifade eden Ozan Bingöl, seçim sonrasında yeni vergiler konularak acı reçetenin vatandaşa kesileceğini belirtti.
Türkiye'nin ana gündemini ikinci tura kalan cumhurbaşkanlığı seçimleri oluştururken, ekonomideki kötü gidişat da hızlandı. Büyüyen bütçe açığının yanı sıra dövizdeki sıkıntı da piyasadaki belirsizliği büyütüyor. Mali disiplinin bozulduğuna işaret eden Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl, 28 Mayıs sonrası uygulanacak ekonomi politikalarına dair değerlendirmelerde bulundu.
Ozan Bingöl
İLAVE MALİYETLER OLACAK
“Nur topu gibi vergiler ve acı reçeteye hazır mısınız?” diyen Bingöl, kamu maliyesinde son dönemde mali disiplinin bittiğini, seçim ekonomisiyle birlikte ipin ucunun artık iyice kaçtığını vurguladı. Seçim ekonomisinin de etkisiyle seçim sonrasında haziran ve temmuz aylarında yeni vergiler ve kamu hizmetlerini alırken karşı karşıya kalınacak ilave maliyetler olacağını vurgulayan Bingöl, 2023 yılı bütçesine binen yeni yüklerden bazılarını şöyle aktardı:
“2023 Merkezi Yönetim Bütçesi'nde yer almayan pek çok harcama kalemi bütçenin giderler tablosuna eklendi. EYT, sözleşmelilerin kadroya alınması, bütçe hazırlanırken öngörülenin üzerinde personel zammı yapılması, emekliye bayram ikramiyesindeki artış, en düşük emekli maaşı, deprem harcamaları, doğalgaz için bir kalemde bütçeye 40 milyar olarak eklenen yük, gördüğümüz ve göremediğimiz daha pek çok seçim harcaması.” Pek çok alanda ek verginin geleceğini ifade eden Bingöl, “2023 yılının ilk dört ayı gerçekleşmelerine göre bütçe açığı 2022 yılının 2.75 katına ulaşmıştır. Yılın ilk dört ayında tüm yıl için öngörülen 629 milyar 420 milyon liralık bütçe açığının % 58'i tüketilmiştir. Seçim ekonomisi nedeniyle eklenecek yeni harcama kalemleri de dikkate alındığında yıl sonunda bütçe hedefinin çok üzerinde bir bütçe açığının ortaya çıkması muhtemeldir.
Bütçeler ancak altı aylık döneme yetiyor
2023 Ocak-Nisan dönemi bütçe açığı rakamının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1.876 arttığını söyleyen Ozan Bingöl, bütçe giderlerinin de bir önceki yılın ilk dört ayına göre yüzde 83.9, gelirlerin ise yüzde 38.6 arttığını kaydetti. Bingöl, “4 aylık bütçe açığı aynı hızla veya artarak devam ederse, geçen yıl olduğu gibi yeni bir bütçeye denk ek bütçe yapılması kaçınılmaz olur. Ekonomideki öngörüsüz yönetimin veya bütçeye bağlı kalmadan yapılan harcamalarla mali disiplinden uzaklaşmanın sonucu olarak artık bütçeler ancak altı aylık döneme yetiyor” diye konuştu.
Dolaylı vergiler artar
Bir yıl içinde yerel seçim nedeniyle acı reçetenin dozunun biraz düşük tutulabileceğine dikkat çeken Ozan Bingöl, “Bu kapsamda, yerel seçime kadar para hacmindeki artışla cebimizden enflasyon vergisi yoluyla para alınması söz konusu olabilir. Ama sonrasında reçetelerin en acısıyla karşı karşıya kalmak kaçınılmazdır. Maliye idaresinin başvuracağı yeni vergi kalemlerinin, zaten vergi adaletini bozan, dolaylı vergiler alanında olması muhtemel. Bu nedenle mali açıdan anestezik olan ve vatandaşta vergi ödeme psikolojisi yaratmayan yeni vergiler kısmı artık daha cazip olmaktadır” dedi.
Harcamalar halkın aleyhine kısılacak
Kamu harcamalarında acı reçete kapsamında vatandaşı doğrudan etkileyen uygulamaların devreye girebileceğini anlatan Ozan Bingöl, “Emekli ikramiyelerinin taksitle ödenmesi, EYT işlemlerinin biraz ağırdan alınması, işsizlik fonunun daha yoğun kullanımı, dar gelirlinin mutfak enflasyonunun düşük gösterilmesi suretiyle memur maaş artışlarının reel olarak kırpılması, kamuya personel alımında düşüş, kalan son kamu lojmanlarının satışı” ifadelerini kullandı. “Önce arpalıklara el atılsın” diyen Bingöl, acı reçetenin ilk vatandaşa değil, yöneticilere kesilmesi gerektiğini vurguladı.
İşte vatandaşları bekleyen vergiler
Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl, seçim sonrası acı reçetenin halka kesileceğini söyledi. Bingöl, olası vergi artışlarını şu şekilde özetledi:
√ Özel İletişim Vergisi oranlarında artış.
√ Alkoldeki ÖTV kalemlerinde vergi artışları.
√ Taşıtlar üzerindeki ÖTV oranlarının artırılması.
√ Yurt dışından getirilen telefonlardaki harç tutarının önemli düzeyde artırılması.
√ Pek çok harç kaleminde artış yapılması.
√ Damga Vergisi oran ve maktu tutarlarında artış.
√ BSMV oran veya kapsamında bazı artışlar.
√ Bir defaya mahsus Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi.
√ Bir defaya mahsus Ek Gayrimenkul Vergisi.
√ Ekonomik denge vergisi.
√ Net aktif vergisi ve benzeri vergilerin tek seferlik olarak hayata geçirilmesi.
√ Trafik cezalarının daha yoğun uygulanması.
√ Vergi denetimlerinin ve vergi incelemelerinin artırılması (özellikle matrah/vergi artırımı yapmayanlar için)
√ Kurumlar Vergisi oranının birkaç puan artırılması. (Sözcü)